Nếu bạn quan tâm tới quyền riêng tư khi lướt web, các trình duyệt mới như Brave, DuckDuckGo cung cấp các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư mạnh mẽ hơn nhiều so với những trình duyệt phổ biến bạn đang dùng.
Duyệt web là một hoạt động hàng ngày của tất cả mọi người. Nếu như bạn dùng Microsoft Edge, rất có thể là bởi bạn dùng hệ điều hành Windows. Nếu bạn dùng Safari, chắc hẳn là do nó được cài sẵn trên các thiết bị Apple bạn đang dùng. Nếu bạn đang dùng Chrome, đó có thể là vì bạn muốn đồng bộ với Chrome trên các thiết bị khác.
Chúng ta thường sử dụng các trình duyệt quen thuộc hoặc được cài sẵn trên máy. Các trình duyệt nhìn chung đều nhanh và đều có chung một nhiệm vụ: lướt web. Vậy nếu sự khác biệt là không nhiều, tại sao bạn không thử trải nghiệm một trình duyệt khác?
Người dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn tới quyền riêng tư khi truy cập Internet. Gần đây, có một số trình duyệt ra đời tập trung vào điều này. Một số cái tên có thể kể tới là DuckDuckGo và Brave – chúng đã và đang phát triển mạnh trong 3 năm vừa qua. Điều nổi bật là các trình duyệt này sẽ ngăn chặn các loại công nghệ theo dõi, giúp thông tin người dùng an toàn hơn.
Riêng về bảo vệ quyền riêng tư, những trình duyệt này làm tốt hơn hầu hết các trình duyệt đại trà hiện nay, đặc biệt là Chrome. Một số trình duyệt phổ biến như Safari hay Firefox cũng có tính năng ngăn các công nghệ theo dõi, song chưa phát triển mạnh như những trình duyệt riêng tư kể trên.
Quyền riêng tư trên không gian mạng đang đạt tới điểm uốn. Ngành quảng cáo trực tuyến giờ đây không còn phụ thuộc nhiều vào cookies hay những đoạn code của trình duyệt nữa. Thay vào đó, Google – trình duyệt dựa trên Chromium phổ biến nhất thế giới – đang phát triển một phương thức quảng cáo khác mà không cần dùng tới cookies.
Có lẽ bạn không cần đợi tới lúc đó. Ngay bây giờ, bạn có thể quyết định rằng, mình không muốn bị theo dõi trên không gian mạng nữa. Đã tới lúc người dùng được biết và đưa ra lựa chọn đúng đắn hơn.
Không giống như những trình duyệt web đại trà, các trình duyệt web tập trung bảo vệ quyền riêng tư có nhiều dạng khác nhau, phục vụ mục đích khác nhau. Tôi đã thử trải nghiệm 3 trình duyệt riêng tư phổ biến – DuckDuckGo, Brave và Firefox Focus trong vòng một tuần. Tôi cảm thấy khá ngạc nhiên vì giờ đây, tôi đã chuyển sang sử dụng Brave làm trình duyệt mặc định của mình trên iPhone.
Trình duyệt riêng tư là gì?
Trước hết, ta cần biết những trình duyệt web riêng tư làm gì và không làm gì. Trình duyệt riêng tư kết hợp những công nghệ web đã có trước đó như:
- Chúng dựa trên chế độ riêng tư (Privated Mode), hay còn được biết với tên chế độ ẩn danh (Incognito Mode). Trong chế độ này, phiên duyệt web sẽ không ghi lại lịch sử các trang mà người dùng đã truy cập. Điều này là hữu ích khi bạn không muốn người khác tọc mạch lịch sử duyệt web của mình.
- Các trình duyệt riêng tư cũng có tính năng chặn các tracker theo dõi người dùng – điều mà người dùng có thể cài thêm từ nguồn add-on của trình duyệt. Tính năng này dựa trên một danh sách các tracker thu thập thông tin người dùng mà trình duyệt biết. Khi bạn truy cập một trang web, trình duyệt sẽ phát hiện những tracker đó và ngăn không cho chúng theo dõi người dùng. Nhược điểm của tính năng này là đôi khi, nó có thể chặn luôn một vài thành phần của trang web, ví dụ như giỏ hàng hoặc phát video.
Mặc định, những trình duyệt riêng tư sẽ bật chế độ ẩn danh, hoặc tự động xoá dữ liệu duyệt web sau khi người dùng thoát trình duyệt. Tuy nhiên, những trình duyệt này không giúp bạn ẩn danh với nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP). Dù không ghi lại lịch sử trên trình duyệt, song các nhà cung cấp dịch vụ Internet vẫn có thể biết được thông tin duyệt web của bạn. Nếu bạn lo ngại về các ISP, bạn có thể sử dụng mạng riêng ảo (VPN) để bảo vệ thông tin riêng tư của mình.
Firefox Focus, DuckDuckGo và Brave có những chức năng giống nhau, song cũng có nhiều điểm khác biệt đáng chú ý.
Firefox Focus có mặt trên các thiết bị di động nền tảng Android và iOS, hoạt động một cách tối giản. Bạn truy cập một trang web, và sau khi đã xong, chỉ cần nhấn biểu tượng thùng rác để xoá thông tin về phiên duyệt web đó. Thoát ra khỏi ứng dụng cũng sẽ tự động xoá lịch sử duyệt web của bạn.
DuckDuckGo, cũng có mặt trên các nền tảng di động, thì giống một trình duyệt bình thường hơn. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn có thể đánh dấu trang hoặc mở nhiều tab như bình thường.
Khi tìm kiếm từ thanh địa chỉ, trình duyệt sẽ sử dụng công cụ tìm kiếm riêng của nó – DuckDuckGo – thay vì sử dụng Google. DuckDuckGo cho biết công cụ tìm kiếm này bảo mật quyền riêng tư người dùng tốt hơn bởi quảng cáo của nó không theo dõi người dùng. Sau khi lướt web xong, bạn nhấn biểu tượng đốm lửa ở phía dưới – tương tự như Firefox Focus – để xoá lịch sử phiên làm việc.
Brave Browser thì có công nghệ Anti-tracking, cùng với những tính năng của một trình duyệt web bình thường khác như đánh dấu trang và mở nhiều tab. Brave cũng có chế độ ẩn danh tương tự như Google Chrome hay Firefox. Điểm đáng chú ý hơn cả là Brave chặn các tracker theo dõi người dùng một cách triệt để, trong đó, nó chặn gần như hoàn toàn mọi quảng cáo trên trang web.
Đối với phần lớn mọi người, việc không có quảng cáo là một điểm có lợi. Song, nếu bạn muốn đóng góp cho trang web đã bị chặn quảng cáo, Brave cũng có mạng lướt quảng cáo riêng mà bạn có thể tham gia. Bạn xem những quảng cáo mà không theo dõi người dùng từ Brave, đổi lại bạn sẽ nhận được một khoản lợi nhuận dưới dạng token. Sau đó, bạn có thể tặng token cho những trang web mà bạn muốn. (Lưu ý: Chỉ những trang web là đối tác của Brave mới có thể nhận token.)
Vậy đâu là lựa chọn trình duyệt riêng tư dành cho bạn?
Tôi đã thử dùng cả 3 trình duyệt trên chiếc iPhone của mình, đặt chúng làm trình duyệt mặc định trong vài ngày.
Cả 3 trình duyệt đều hiển thị chúng đã chặn được bao nhiêu tracker khi tải một trang web. Tôi thử truy cập nypost.com trên một trình duyệt thông thường, kết quả là có tổng cộng 83 tracker. Khi dùng DuckDuckGo, trình duyệt này chặn được 15 tracker. Con số đó với Brave và Firefox Focus lần lượt là 22 và 47.
Tuy nhiên, con số chưa nói lên tất cả. Firefox Focus có vẻ chặn được nhiều tracker theo dõi người dùng nhất, song đôi khi trình duyệt này cũng chặn luôn một số thành phần của trang web. Đối với một số trang, video không thể phát được hoặc cửa sổ quảng cáo không thể đóng lại được.
Selena Deckelmann, một nhà điều hành tại Mozilla chỉ ra rằng, tính năng bảo vệ quyền riêng tư nghiêm ngặt của Firefox Focus đôi khi khiến website hoạt động một cách không bình thường. Bà cho biết thêm công ty đang hợp tác với các nhà xuất bản website để các trang web của họ hoạt động bình thường.
Với Brave hay DuckDuckGo, tôi hầu như không gặp phải vấn đề gì khi sử dụng, ngoại trừ một vài lấn cấn nho nhỏ. Ví dụ, khi dùng DuckDuckGo truy cập Wirecutter – trang web kiểm tra và đề xuất sản phẩm – tên của một vài sản phẩm không được tải hoàn toàn. Dù trang web vẫn hoạt động bình thường, song trông nó hơi đần độn một chút.
Tổng kết lại, 3 trình duyệt này đều là những lựa chọn đáng để bạn cân nhắc. Dù không nhất thiết phải đặt chúng làm trình duyệt mặc định, nhưng chắc chắn bạn sẽ cần tới chúng trong những trường hợp đặc biệt, ví dụ như tìm kiếm các thông tin nhạy cảm.
Đối với cá nhân tôi, Brave dành chiến thắng suýt soát. Các trang web tôi thường truy cập thì hoạt động hoàn toàn bình thường. Tôi rất thích sự sạch sẽ của trang web giờ đây đã không còn quảng cáo. Bên cạnh đó, tôi cũng có thể xem quảng cáo (từ Brave) bất cứ khi nào tôi thích.
Đọc thêm: Nhìn nhận về trải nghiệm người dùng trong thời đại số
